Việt Nam không còn ở trong nhóm nước có thu nhập thấp?

Tuy nhiên, theo Quyền Giám đốc, chuyên gia kinh tế trưởng Ngân hàng Thế giới (World Bank - WB) tại Việt Nam, Martin Rama thì cần được nhìn mức thu nhập này trong tổng thể tác động từ nhiều yếu tố trong và ngoài nước.

Quan trọng là trong năm qua, đồng đô la Mỹ đã bị đẩy giá lên cao, điều này làm cho mọi thứ đều trở nên đắt đỏ.

- Theo kết quả vừa được Tổng cục Thống kê (GSO) tính toán theo giá thực tế dựa trên kết quả kinh tế của 9 tháng đầu năm 2008, có thể năm 2008 tổng sản phẩm quốc nội (GDP) bình quân đầu người Việt Nam ước khoảng 1.027-1.030 USD. Ông nhìn nhận thế nào về con số này?

- Với những nhiễu động kinh tế trong năm vừa qua ảnh hưởng đến Việt Nam thì chính sách tài khóa chỉ là một biến số còn yếu tố khác là yếu tốt bên ngoài. Chúng ta cần quan tâm tới yếu tố giá cả ví dụ như mặt hàng gạo hoặc các mặt hàng tiêu dùng khác trước đây tăng cao nhưng giờ giảm mạnh, đây là những yếu tố quan trọng được tính đến trong lạm phát.

Ông Rama: Trong vòng 15 năm qua, tăng trưởng thực của Việt Nam là 7% hoặc 5%, song nếu tính tăng trưởng GDP Việt Nam trong những năm đó theo đồng đô la Mỹ thì có thể mức tăng trưởng này lại là 12,4%.

Bên cạnh đó là yếu tố về mặt chính sách, chính sách tỷ giá hối đoái. Ví dụ chính sách tăng giá đồng tiền khi mà lạm phát lên cao. Có những quốc gia đẩy giá đồng tiền khi lạm phát tăng nhưng Việt Nam lại không làm như vậy. Đồng tiền Việt Nam khá ổn định, đôi khi còn mất giá so với ngoại tệ khác.

Ngoài ra, cũng phải nhắc đến yếu tố đầu tư của năm 2007. Trong năm đó, nguồn vốn đầu tư vào Việt Nam rất nhiều, bên cạnh nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài, nguồn vốn kiều hối … thì tổng những nguồn vốn lên tới 17 tỷ USD.

Chúng ta phải quan tâm tới trong bối cảnh tiền nhiều như vậy thì sẽ làm tăng tổng cung tiền và tổng phương tiện thanh toán và các doanh nghiệp bắt đầu vay và đầu tư nhiều hơn.

Con số thu nhập GDP đầu người là 1.000 USD nếu đặt trong bối cảnh lạm phát như vậy mà không có chuyện phá giá đồng tiền thì tất cả mọi thứ đều trở lên đắt hơn nếu tính bằng USD và đối với tất cả quốc gia đang phát triển thì tất cả mọi thứ đều đắt đỏ lên.

Ví dụ tính trong vòng 15 năm qua, tăng trưởng thực của Việt Nam là 7% hoặc 5%, song nếu tính tăng trưởng GDP Việt Nam trong những năm đó theo đồng đô la Mỹ thì có thể mức tăng trưởng này lại là 12,4%. Điều này là do hiện tượng đồng USD bị đẩy giá lên. Như vậy có nghĩa là trong năm vừa qua nếu tính mức độ tăng trưởng của Việt Nam theo đồng USD thì Việt Nam đạt mức tăng trưởng rất cao.

- Như vậy, có thể coi Việt Nam đã thoát ra khỏi danh sách các nước nghèo trên thế giới chưa, thưa ông?

- Vấn đề chuẩn nghèo và đo lường về nghèo là vấn đề phức tạp.

Có nhiều con số khác nhau đưa ra về chuẩn nghèo ở Việt Nam. Cho phép tôi đưa ra 3 cách thức để đo lường nghèo:

Về phía chính phủ, chính phủ tính toán chuẩn nghèo dựa trên thu nhập bình quân đầu người một tháng; và đối với khu vực nông thôn là 300 nghìn đồng, còn khu vực thành thị là 390 nghìn đồng.

Như vậy so với khoảng cách trước đây là mức tăng rất lớn. Nhưng không phải vì thế mà chúng ta nghĩ rằng số lượng người nghèo là rất nhiều. Nếu nghĩ thế là sai.

Cách thức tính theo WB, thì chúng tôi dựa trên mức chi tiêu của người dân trong một ngày. Cụ thể là việc chi tiêu để thu nạp lượng calo trong một ngày dựa trên chuẩn là 2.100 kilo calo/một ngày/một người. Chi tiêu này được tính theo chi tiêu dành cho thực phẩm, và chúng tôi tập trung vào chất lượng của thu nạp calo trong một ngày cho một người.

Thực tế, để đo được chuẩn nghèo có nhiều cách so sánh khác nhau, tùy thuộc vào các nhà tài trợ để họ có thể đáp ứng được nhu cầu giảm nghèo cho các quốc gia khác nhau. Và mức so sánh chung trên thế giới người ta đưa ra chuẩn thu nhập là 1USD nước Mỹ/ người/ngày. Vì thực tế, 1 USD ở Mỹ có thể mua được ít hơn so với 1 USD mang sang tiêu ở Ấn Độ và Việt Nam và người ta dựa trên 1 USD và dựa trên 1 USD để tính toán chỉ số ngang giá sức mua. Hiện nay nhân tố chỉ số ngang giá sức mua đang được xem xét lại để điều chỉnh lên chỉ số ngang giá sức mua mới.

- Với mức thu nhập GDP bình quân đầu người giả định là trên 1.000 USD trong năm 2008, liệu có sự thay đổi gì trong cam kết của các nhà tài trợ đối với Việt Nam không, thưa ông?

- Hiện, các dự án ODA sử dụng nguồn vốn WB đều đang có tác động tích cực vào sự phát triển kinh tế, xã hội của Việt Nam. Tôi cũng muốn nhấn mạnh là tình hình của Việt Nam là quốc gia đang phát triển. Chính vì vậy, chúng tôi cam kết tiếp tục ủng hộ cho Việt Nam trong hoạt động này.

Số lượng vốn ODA chúng tôi cam kết cho Việt Nam theo từng năm sẽ khác nhau vì điều này phụ thuộc rất lớn vào từng chương trình, dự án và hiệu quả cụ thể của chúng. Tuy nhiên, chúng tôi muốn giữ mức trung bình một năm 1 tỷ USD cho Việt Nam. Bên cạnh đó, năm nay, Việt Nam là một trong 5 quốc gia tiếp cận được nguồn vốn hỗ trợ ưu đãi không có lãi của WB. Điều này có nghĩa là WB đánh giá cao khả năng trả nợ của Việt Nam.

Ngoài ra, WB cũng đã đồng ý cấp khoản tín dụng 1,5 tỷ USD lãi suất thấp trong vòng 3 năm theo các điều kiện của Ngân hàng tái thiết và phát triển.

- Xin cảm ơn ông!